ކަލަންޑަރު ބުނާގޮތުން ހިނގަމުންމިދާ ބަރަކާތްތެރި ރަމަޟާން މަހުގެ އެންމެ ފަހު ދުވަހަކީ އަންނަ އާދިއްތަ ދުވަހެވެ. އެއީ މި ހިނގާ މާރިޗު މަހުގެ 30 ވަނަ ދުވަހެވެ. އެހެން ކަމުން މި އަހަރުގެ ބަރަކާތްތެރި ފިޠުރު ޢީދު ދުވަހަކީ ޖެހިގެން އަންނަ ހޯމަ ދުވަސް (މާރިޗް މަހުގެ 31) ކަމަށް ކަލަންޑަރުގައި ކަނޑައަޅާފައިވެ އެވެ.

މިހެން މިކަން އޮއްވާ ފަލަކީ ޢިލްމުވެރިޔާ އަދި ރާއްޖެ މި ފަހުން ދުށް އެންމެ ބޮޑު ޢިލްމުވެރިޔާ ކުރީގެ ރައީސް އަލްއުސްތާޛު މައުމޫން އަބްދުލްޤައްޔޫމް ވަނީ މި އަހަރުގެ ފިޠުރު ޢީދު ދުވަހާ ގުޅޭގޮތުން ލިޔުއްވުމެއް ލިޔުއްވާ ޢާންމު ކުރައްވާފަ އެވެ.

އެ ލިޔުއްވުމުގައި އެމަނިކުފާނު ވިދާޅުވި ގޮތުގައި މާރިޗު 30 ވާ އާދީއްތަ ދުވަހަކީ މިއަހަރުގެ ފިޠުރު ޢީދު ދުވަހަށް ވާނެކަމަށް ވަރަށް ބޮޑަށް ޔަޤީން ކުރެވެ އެވެ.

އެހެން ވިދާޅުވާ ސަބަބުވެސް ސާފުކޮށް ދެއްވި އެވެ. ވިދާޅުވީ ސަޢޫދީ ޢަރަބިއްޔާ އާއި، މިޞުރާއި، ތުރުކީ އާއި، މޮރޮކޯ ފަދަ އިސްލާމީ ޤައުމުތަކަށް މި ހިނގާ މާރިޗު މަހުގެ 29 ދުވަހު  އިރުއޮއްސުމަށްފަހު، ހަނދު ނޯއްސި 8 މިނެޓާއި 20 މިނެޓާ ދެމެދުގެ މިންވަރަކަށް ހުންނާނެ ކަމަށް ފަލަކީ ހިސާބުން ދައްކާ ކަމަށެވެ. އެހެން ކަމުން ޖެހިގެން އަންނަ ދުވަހަކީ (މާރިޗު 30 ވާ އާދީއްތަ ދުވަހަކީ) މިއަހަރުގެ ފިޠުރު ޢީދު ދުވަހަށް ވާނެކަމަށް ވަރަށް ބޮޑަށް ޔަޤީން ކުރެވޭ ކަމަށް ލިޔުއްވުމުގައިވެއެވެ.

މާރިޗު މަހުގެ 29 ވަނަ ދުވަހަކީ ރަމަޟާން މަހުގެވެސް 29 ވަނަ ދުވަހެވެ. އެދުވަހު ދިވެހިރާއްޖެއަށް އިރުއޮއްސެނީ 18 ގަޑި 14 މިނެޓުގަ އެވެ. ހަނދު އޮއްސެނީ ވެސް، ހަމަ އެގަޑީގައެވެ.  އެހެންކަމުން، ވިދިގެން އަންނަ ދުވަހަކީ ދިވެހިރާއްޖެއަށް ފަލަކީގޮތުން ޝައްވާލު މަހުގެ 1 ވަނަ ދުވަސް ކަމަށް ވުމާއި ނުވުމާ މެދު ބަހުސެއް އޮތްނަމަވެސް،  ވަރަށް ގިނަ އިސްލާމީ ޤައުމުތަކަށް އެދުވަހަކީ ޝައްވާލު މަހުގެ 1 ވަނަ ދުވަސް ކަމަށް ވާނެތީ، މާރިޗު މަހުގެ 30 ވަނަ ދުވަހަކީ، ރާއްޖެއަށްވެސް ޝައްވާލު މަހުގެ 1 ވަނަ ދުވަސް ކަމުގައި ވާނެ ކަމަށް ފެނިފައިވާ ކަމަށް މައުމޫން ވިދާޅުވި އެވެ.

އެމަނިކުފާނު ވަނީ އެއީ، ހަނދު ސާބިތު ކުރުމުގައި ޢަމަލު ކުރަމުން އަންނަ އުޞޫލުތަކާ ހަމަތަކުގެ އަލީގައި ވިދާޅުވާ ވިދާޅުވުމެއް ކަމަށް ބަޔާން ކުރައްވާފަ އެވެ.

ވަރަށް ބޮޑު ޢިލްމުވެރިއެއް ކަމަށްވާ ޑރ. ޙަސަން ޙަމީދު ވަނީ މި މައުޟޫ ގައި ވަރަށް ތަފްސީލީ ލިޔުއްވުމެއް އާންމު ކުރައްވާފަ އެވެ.

އެ ލިޔުއްވުމުގައި ވެ އެވެ:

"... 2025 ވަނަ އަހަރު ރޯދަމަހު ހަނދު ރާއްޖެއަކަށް ނުފެނުނެވެ. އެއީ ވިއްސާރަކަމުން ކަމަށް ބަލަމާ ހިނގާށެވެ. އައު ހަނދު އުފަންވީ، 28 ފެބްރުއަރީ ވި ހުކުރު ދުވަހު ހެނދުނު 5:44 ގައެވެ. ހަނދު އޮއްސުނީ 18:44 ގައެވެ. މި ދެމެދުގައި ވަނީ ގިނަވެގެން 13 ގަޑި އިރެވެ. އެހެންކަމުން، ތުއްތު ސާހިބުގެ ކްރައިޓީރިއާ އަކުން ރާއްޖެއަކަށް ހަނދެއް ނުފެންނާނެއެވެ. އެއީ ތުއްތު ސާހިބުގެ ކްރައިޓީރިއާ އަކީ މަދުވެގެން 17 ގަޑިއިރު ވުމެވެ. އެހެން ނޫނީ ދުނިޔެއަށް ފެންނަ ވަރަށް ހަނދަކަށް އިރުގެ ދޯދިތަކެއް ނޭޅޭނެ އެވެ."

އަދި ލިޔުއްވާފައި ވަނީ ފިޠުރު ޢީދުގެ ހަނދު ފެންނަ ދުވަސް ބެލުމަށް އެންމެ ފުރަތަމަ ކުރަންޖެހޭނެ ކަމަކީ، އެ ހަނދު އުފަންވާ ވަގުތު ބެލުން ކަމަށާ މިއީ ފޮތްފޮތުން ބަލައިގެން ނުވަތަ މިޒަމާނުގައި، އިންޓަރނެޓުން ފަސޭހައިން ބެލޭނޭ ކަމެއް ކަމަށެވެ.

އައު ހަނދު އުފަންވަނީ މާލޭގަޑިން ހަވީރު 3:57 ގައި ގާތްގަޑަކަށް ހަވީރު 4 ޖަހާއިރު ކަމަށާ ހަނދު އޮއްސޭ ގަޑިއަކީ 6:14 ކަމަށް އަދި އެ ދުވަހު އިރު އޮއްސެނީ ވެސް 6:14 ގައި ޙަސަން ލިޔުއްވާފައިވެ އެވެ. އެ މަޢުލޫމާތުތައް ގެންނެވި މަސްދަރުތައް ވެސް ބަޔާން ކުރައްވާފައިވެ އެވެ.

ހަނދު އޮއްސޭ ގަޑިއާއި އިރު އޮއްސޭ ގަޑި ދިމާވާ ހާލަތުގައި އިރުގެ ދަޅަޔާ ހެދި ހަނދު ނުފެންނާނެ ކަމަށް ލިޔުއްވާފައިވެ އެވެ. އަދި ނުފެންނާނެ އެހެން ސަބަބެއް ބަޔާން ކުރެއްވި އެވެ.

"... އަނެއް ސަބަބަކީ ހަނދު އުފަންވުމާއި އޮއްސުމާއި ދެމެދު ވަނީ 2:17 (ދެ ގަޑި 17 މިނެއްޓު) އެވެ. ކުރިން ދެންނެވިހެން ރާއްޖޭގައި ހަނދު ފެނުމަށް، އުފަންވުމާއި އޮއްސުމާ ދެމެދު 17 ގަޑިއިރު ވާން ޖެހޭނެއެވެ. ނުފެންނާނޭ އަނެއް ދަލީލަކީ (ކަނާތް ފަރާތުގައިވާ ކޮލަމްގައި) އޮއްސޭއިރު ހަނދުގެ އަލިކަން ހުންނާނެ ވަރަކީ %0.0 ކަމަށް ލިޔެފައިވާ ކަމެވެ،"

މި ހިސާބުތައް މައްކާގެ ގަޑިތަކަށް ބަލައިގެން ވެސް ވަރަށް ފަސޭހައިން ހެދިދާނެ ކަމަށް ވެސް ލިޔުއްވާފައިވެ އެވެ. ހަނދު އުފަންވުމާއި އޮއްސުމާ ދެމެދު ވާނީ ގާތްގަޑަކަށް 4 ގަޑިއިރު ކަމުން މިހާ ޅަ ހަނދެއް، މައްކާގެ އުޑުމަތި ކިތަންމެ ސާފު ވިއަސް ނުފެންނާނެ ކަމަށާ ފުރޭފުކުރެވިފައިވާ އެއްވެސް ލިޔުމެއްގައި ފެނިފައިވާ ނުވާ ކަމަށް ވެސް ބަޔާން ކުރައްވާފައިވެ އެވެ.

"ވީމާ، ޖެހިގެން އަންނަ ދުވަސް (30 މާޗު) ޢީދަކަށް ނުވާނެއެވެ. ފިޠުރު ޢީދު ދުވަހަކަށް ވާނީ 31 މާޗް 2025 ވާ ހޯމަ ދުވަހެވެ،" ޙަސަން ޙަމީދުގެ ލިޔުއްވުމުގައިވެ އެވެ.

ވަރަށް ޢިލްމުވެރި ދެ ބޭފުޅުންގެ މި ދެ ރަޢުޔާ އެކު އަޅުގަނޑުމެންނަށް އޮތީ ހަނދާއި ބެހޭ ކޮމެޓީން ނިންމަވާ ނިންމެވުމަކަށް އިންތިޒާރު ކުރުމެވެ. އެ ނިންމެވުމުން ހޮނިހިރު ދުވަހުގެ ރޭ (އާދީއްތަ ވިލޭރޭ) ހަނދު ސާބިތު ކުުރުމުގެ ޖަލްސާއަށް ފަހު ޢިއުލާނު ކުރައްވާނެ އެވެ.