މިއަދުގެ ދުނިޔޭގައި މުސްލިމުން ދިރިއުޅެނީ މުޅިންހެން ދިފާއުވުމުގެ ވަށްބުރެއްގެ ތެރޭގައެވެ. މުސްލިމުންގެ ދީނީ އަދި ސަގާފީ އެކި ކަންކަން އެހެން މީހުންގެ ކުރިމަތީގައި، ޙަދާސަތު (މޮޑާނިޓީ)ގެ އެކި ކުލަވަރުތައް ކުރިމަތީގައި ދިފާއުކުރުމަކީ މުސްލިމުންގެ ދުވަހުގެ ދިރިއުޅުމުގެ ބައަކަށްވަނީ ވެފައެވެ. ޒަމާނީ ސިންދަފާތު މުޖުތަމައުތަކުގައި މިއީ މިހާރަށް މަޖުބޫރު ހާލަތެއް ކަމަށްވެދާނެއެވެ. އަދި މި ދެންނެވި ހާލަތުގައި ރަމަޟާން މަހުގެ މައްޗަށް ނަޒަރުކުރާއިރު އެ މައްސަރުގެ މަތިވެރިކަމާއި މާތްކަމުގެ ޖައުހަރު ކަމުގައިވާ މާއްދިއްޔަތުން ނެއްޓުމާއި ރޫހާނީ ދިރުމާއި، އަޚުލާޤީ ހަމަތަކުނ،ް އެ މައްސަރު ވަކިކުރެވިފައި އޮތުމަކީ ވަރަށް ގިނައިން ހިނގާ ކަމެކެވެ. ފަޤީރުން އިހުސާސުކުރާ ފަޤީރުކަން އިހުސާސްކުރުމާއި، ރޯދައިގެ ސިއްހީ ބޭނުންތެރިކަމުގެ މައްޗަށް ގިނަ ބައެއްގެ ނަޒަރު ހުއްޓެނީ ޙަދާސަތުގެ މިންގަނޑުތަކުން ރޯދަ އަދި ރަމަޟާން މަސް ބުނެދޭން މުސްލިމުންނަށް ކުރިމަތިވެފައިވާ މަޖުބޫރުކަމެއްގެ ސަބަބުންނެވެ. އެ ދެ ކަމަކީވެސް ރޯދަ ހިފުމަށް އެކަށޭނެ ސަބަބުތައް ކަމުގައިވީ ނަމަވެސް އެއީ "މާއްދީ" ސަބަބުތަކެކެވެ. އެއީ ރޯދަ ހިފުން ފަރުޟުވެފައި އޮތުމުގެ އަސާސީ ޖައުހަރީ ސަބަބުތަކެއް ނޫނެވެ.

ރަމަޟާން މަސް ފެށުނުއިރު އިސްލާމީ އުންމަތަށް އޮތީ ކުރިން ކުރިމަތިނުވާ ނުރައްކަލެއް ކުރިމަތިވެފައެވެ. އެއީ ބަވަނަވުމުގެ ތެރެއިން ރައުސުމާލީ (ކެޕިޓަލިސްޓް) ނިޒާމުގެ އޮނިގަނޑުތަކުގެ ތެރެއަށް މުސްލިމުން ފެތިފައި ތިބުމެވެ. މަހާއި، މާލީ ޚިދުމަތްތަކާއި، އަންނައުނުގައި ޙަލާލު ތައްގަނޑު ޖަހައި، އިސްލާމީ މިންގަނޑަށް ފެތޭ ޚިޔާރެއްގެ ޟަރޫރަތުގައި ތިބި މުސްލިމުންނަށް މުދަލާއި ޚިދުމަތް ބޮޑެތި ވިޔަފާރިތަކުން އަންނަނީ ވިއްކަމުންނެވެ. އެ ޚިދުމަތްތަކާއި މުދާ އުފައްދަނީ މުސްލިމުން އެ ނިޒާމަކާމެދު ނުރުހުންވާ ލާއިންސާނީ ރިބަވީ އަދި ނާޖާއިޒު ފައިދާގެ މައްޗަށް ބިނާވެފައިވާ ނިޒާމުގެ ތެރެއިންނެވެ. އަހަރުމެންގެ އަންނައުނު އުފައްދަނީ ތިންވަނަ ދުނިޔޭގެ "ސްވެޓްޝޮޕްސް" ނުވަތަ ދާ އޮހޮރުވަނިވި ކާރުޚާނާތަކުގައި މަސައްކަތްކުރާ ނިކަމެތިންގެ އަތްތަކުންނެވެ. އެމީހުން މަސައްކަތްކުރަނީ މަސައްކަތަށް އެކަށޭނަ މިންވަރަށްވުރެ އެތައް ގުނައެއް ކުޑަ އުޖޫރައަކަށެވެ. އަހަރުމެން ކާ މަސް އުފައްދަނީ ތިމާވެއްޓާ ބީރައްޓެހި ސިނާއީ ފެންވަރުގެ ކަތިލާ ޚާނާތައް ނުވަތަ "ސްލޯޓާ ހައުސް"ތަކުންނެވެ. އަހަރެމެންގެ މާލީ ޚިދުމަތްތައް އީޖާދުކޮށް ފޯރުކޮށްދެނީ ރިބަވީ މުއާމަލާތުގެ މައްޗަށް ބިނާވެފައިވާ ބައިނަލްއަޤުވާމީ މާލީ ނިޒާމުގެ ތެރެއިންނެވެ.

އެހެންކަމުން އިސްލާމީ ބައްޓަމާއި އޮނިގަނޑުގެ ހަމަތައް ބޭރުފުށުން މި މުދަލާއި ޚިދުމަތަށް ގެނެވުނު ނަމަވެސް، މުޅި ނިޒާމުގެ ކިލަނބުކަމުން އެ ޚިދުމަތްތަކާއި މުދަލެއް މިންޖުނުވެއެވެ. ޖައުހަރުގައި މިހުރިހައި ޚިދުމަތަކާއި މުދަލެއްގައިވެސް އިސްލާމްދީން އެކަންކަމަށް ނުރުހުންތެރިވާ އެތައް ކަމެއް ހިމެނެއެވެ. ޖަރުމަން ސޯޝޮލަޖިސްޓެއް ކަމަށްވާ މެކްސް ވެބާ ބުނެފައިވާ ފަދައިން އަހަރުމެންނަށް އޮތީ މާނައެއް ނެތް އިޝާރާތްތަކެއްގެ ތެރެއިން ތެޅިފޮޅުމެވެ. އެއީ އެ އިޝާރާތްތަކާ ދެކޮޅަށް މިނިވަންކަމުގެ ނަމުގައި އަހަރުމެން ބަޣާވާތްކޮށް އެއިންވެސް މިންޖުވާން ބޭނުންވުމާ ހަމައަށެވެ. ލިބެރަލިޒަމްގެ ވަބާއިން ރަމަޟާންގެ އަސާސީ ޖައުހަރަށް ކުރާ އަސަރަކީ މިއއެވެ.

ރަމަޟާން މަހާވެސް ކުރިމަތިވެފައިވަނީ މިޒަމާނުގެ ދަހިވެތިކަމާއި "ހައިޕާ ކޮންޒިއުމަރިޒަމް"ގެ ވަބާއެވެ. މިއިން ޒަމާނެއްގައި ދުނިޔެ ދެކެފައި ނެތް މިންވަރުގެ ކޮންޒިއުމަރިޒަމްގެ ތެރެއަށް އިންސާނިއްޔަތު ޣަރަޤުވެފައިވާ މިވަގުތު ރަމަޟާން އަންނަނީ އުފާވެރިކަން އިހުސާސްކުރުމަށް ހިފަހެއްޓުމެއް ނެތް ދާއިމީ "ކޮންޒިއުމަރިޒަމް" ނުވަތަ މުދަލާއި ޚިދުމަތް ހޯދުމުގެ ދަހިވެތިކަމަށް ބޭނުމެއް ނެތްކަން ހަނދާންކޮށްދިނުމަށެވެ. އަހަރުމެން ގިނައިން މުދަލާއި ތަކެތި ހޯދުމަށް ބޭނުންވާ ބޭނުންވުމުގެ މައްޗަށް ރޫޙާނީ ކޮއްތު ހޯދުމުގެ މުޤައްދަސް އިރުޝާދާއި ނަބަވީ މިސާލު ހަނދާންކޮށްދޭ މަހަކީ ރަމަޟާން މަހެވެ. ނަމަވެސް ހިތާމައަކީ މި ރިސާލަތު އަހަރުމެން ހަނދާނުން ކައްސައިލުމެވެ. މުސްލިމުން ބާއްވާ ރޯދަ ވީއްލުންތަކުން އެ މީހުންގެ ހަނދާނުގައި މި މުޤައްދަސް އިރުޝާދު އަދި ނަބަވީ ރިސާލަތު ނެތްކަން މިއަދު ސާފެވެ. ސައުދީ އަރަބިއްޔާ ފަދަ ޤައުމުތަކުގެ މީހުން ބާއްވާ ބޮޑެތި އާދަޔާ ޚިލާފު ރޯދަ ވީއްލުންތަކާއި ސޯމާލިއާއާއި ޔަމަނުގެ ހައިހޫނުކަމުން މުސްލިމުންގެ ހިތްތަކުން މި ރިސާލަތު މިއަދު ނެތިގެން ގޮސްފައިވާ މިންވަރު ސާފުވެއެވެ.

މެކްސް ވެބާ ފާހަގަކުރާ ގޮތުގައި މިއަދުގެ ދުނިޔެއަކީ މާއްދިއްޔަތުން ބޭރު ހުރިހާ އަސަރުތަކާއި ރޫހާނިއްޔަތުން އެއްކިބާވެފައި އޮތް ދުނިޔެއެކެވެ. މުޅި ދިރިއުޅުންވަނީ މާއްދީ ބުއްދިކުރެވުމާއި، އިދާރީ ބުރަހެލިކަމާއި މުދަލާއި ޚިދުމަތަށް އޮންނަ ދަހިވެތިކަމުގެ މައްޗަށް ބަދެވިފައެވެ. މުޤައްދަސް އެއްވެސް ކަމެއް މިއަދަކު ނެތެވެ. އެއް ޒަމާނެއްގައި ރޫހާނީ އަޅުކަންތަކެއް ކަމުގައި ބެލެވުނު އަދި ސަގާފީ ރަމްޒުތަކެއް ކަމަށް ދެކެވުނު ކަންކަން މިއަދުވަނީ އެކަންކަމުގެ ރޫހާނީ އަސާސްތަކާ ވަކިކުރެވިފައެވެ.

ޙަޔާތުގެ އެކި ކަންކަމުން ރޫހާނިއްޔަތު ބޭރުކޮށްލެވޭ ކޮށްލުމާ ދެކޮޅު ހެދުމުގެ މަހަކީ ރަމަޟާނެވެ. އެއިން އެއްކަމަކީ ސިނާއީ އިންޤިލާބުގެ ފަހަށް އެކަށެއެޅުނު ވަގުތުތަކުން މިންޖުވެ ތަބީއަތުގެ ވަގުތަކީ ހަޔާތު އެ މައްޗަށް ތަރުތީބުކުރާ މިންގަނޑަށް ރަމަޟާން މަހުގައި ވެދިއުމެވެ. ހެނދުނު 9 އިން މެންދުރު ފަހަކަށް ދިރިއުޅުން ތަރުތީބުކުރުމުގެ ބަދަލުގައި، ފަޖުރުގެ އަލިން އިރު އޮއްސުމަށް ހަޔާތް ތަރުތީބުކުރަން ލާޒިމުކުރަނީ ރަމަޟާނެވެ. ރަމަޟާން ފެށެނީ ހަނދު ފެނުމުންނެވެ. ހަނދާއި އިރުގެ ދައުރުވުމަށް ހަޔާތް ބަރޯސާކުރުމަކީ ހަމައެކަނި ޠަބީޢަތާއި ދިރިއުޅުން ގުޅުވައިލުމެއް ނޫނެވެ. އެއީ ހަޔާތުގެ ސާހިބަކީ އަދި މުޅި ދިރިއުޅުން އެ ފަރާތަކަށްޓަކައި ޚާއްޞަވާ ފަރާތަކީ މާތްﷲކަން ދެނެ އެކަލާނގައަށް ބޯލެނބުމެވެ. އެތައް ޤަރުނެއްގެ އިންސާނީ ތަޖުރިބާ ބުނަނީ އަހަރުމެންގެ މުޅި ދިރިއުޅުން ދުވަހެއްގެ މަސައްކަތަށް ލެންބުމަކީ ޠަބީޢަތާ ޚިލާފު ކަމެއް ކަމަށެވެ. އަހަރުމެންގެ ވުޖޫދު (އެގްޒިސްޓެންސް) ބައްޓަންވެފައިވަނީ މާދިއްޔަތުގެ ވިހަ ވަށްބުރެއްގައި ތާށިވުމަކަށް ނޫނެވެ. ރަމަޟާން އަންނަނީ އަހަރުމެންގެ އެންމެ މަތިވެރި ބޭނުން ހަނދާންކޮށްދިނުމަށެވެ.

އަލްޖީރިއާގެ މުފައްކިރު މާލިކް ބިން ނަބީ ފާހަގަކުރެއްވި ފަދައިން ޒަމާނީ މުސްލިމާގެ އެންމެ ބޮޑު ބައްޔަކީ އިސްލާމްކަމުގެ ދުނިޔެއާއި ޙަދާސަތުގެ މާއްދީ ދުނިޔޭގެ ދެމެދުގައި ތެޅެންޖެހިފައިވުމެވެ. ރަމަޟާން ނިމި އަޟްޙާ ޢީދަށް ފެށުމާއެކު އަހަރުމެންގެ ތެރެއިން ގިނަ ބަޔަކު ރަމަޟާންގެ ދަރުސްތަކާއި ފިލާވަޅުތައް ހަނދާން ނައްތައިލައެވެ. މާލިކް ބިން ނަބީ ވިދާޅުވަނީ މި ޒަމާނުގެ މުސްލިމާ މިސްކިތަށް ވަންނައިރަށް އޭނާ ﷲ މަތިން ހަނދާން އައުވެ އެ ކަލާނގެ ޙަޟްރަތަށް ކުއްތަންވާ ކަމެވެ. ނަމަވެސް މިސްކިތުން ނުކުމެވުމާއެކު، މާދިއްޔަތަށް އެނބުރި ﷲ ނޫން އެހެން ފަރާތްތަކަށް ބިރުގަނެ، އޭނާގެ އުޅުމުން ޣައިރު މުސްލިމަކާ އޭނާ ތަފާތުނުވާ ހިސާބަށް ވާސިލުވާ ކަމަށެވެ. އެހެންކަމުން ރައުސުލްމާލީ ނިޒާމުގެ ތެރެއަށް ޣަރަޤުވެފައިވާ ބައެއްގެ ގޮތުގައި ތިބެން ބޭނުން ނުވަނީނަމަ އަދި އިސްލާމް ދީނުގެ ފިކުރުތަކާއި އަސާސްތަކުގެ މައްޗަށް ދިރިއުޅުން ބިނާކުރާ ބަޔަކަށް ވާން އެދޭނަމަ، ޙަދާސަތުގެ މި ވިހައިން މިންޖުވެ ސަލާމަތްވާންޖެހެއެވެ.

އަހަރުމެން މިއަދު މިތިބީ ރަމަޟާން މަހުގެ ޖައުހަރު ބީވެދިއުމުގެ ބިރު އޮތް ފައްތަރެއްގައެވެ. މިކަމުން ފެންނަނީ މާއްދިއްޔަތު އަހަރުމެންގެ މައްޗަށް ގަދަވެފައިވާ މިންވަރެވެ. ހުޅަނގުގެ އަޚުލާޤިއްޔަތު ފަނާވާވުން މުސްލިމު މުޖުތަމައުތައް ފޫއަޅުވައިލަނީ، އިސްތިއުމާރުގެ ޒަމާނުގައިވެސް ހުޅަނގުގެ ފިކުރުތައް އިސްލާމީ މުޖުތަމައު ފޫއަޅުވައިނުލާ ހަލުއިމިނުގައެވެ. އިސްލާމީ އުސޫލުތަކުގެ ހިމާޔތް، މިއަދު ހުޅަނގުގެ ސަޤާފީ އަދި ފިކުރީ ބާރުގެ ކުރިމަތީގައި ހީނަރުވެފައިވަނީ، މުސްލިމުންގެ ފިކުރީ އަދި އީޖާދީ ނިކަމެތިކަމުގެ ސަބަބުންނެވެ.

މާއްދީ މުދާ އެއްކުރުމާއި ހޯދުމުގެ މައްޗަށް ބިނާވެފައިވާ ހަދާސަތު (މޮޑާނިޓީ)އަށް މުސްލިމުންނާއި ޣައިރު މުސްލިމުންވެސްދަނީ އިންކާރުކުރަމުންނެވެ. ރަމަޟާން އަންނަނީ މި އިހުސާސުތަކުގެ ތެރެއިން މަގެއް ހުޅުވައިދިނުމަށެވެ. ރަމަޟާން އަހަރުމެންގެ ވިސްނުން އަނބުރައިލަނީ މާތްﷲގެ ޙަޟްރަތަށެވެ. އެއާއެކު އަހަރުމެންނާއި މުޖުތަމަޢާއި، ޠަބީއަތާއި ވަގުތާ އޮތް ގުޅުން ރަމަޟާން މަސް އިންޤިލާބުކޮށްލައެވެ. ތަޤުވާވެރިކަން ހާސިލުވަނީ އަޑުއަހައިލާ "ސައުންޑް ކްލިޕްތަކެއް"ގެ ސަބަބުންނެއް ނޫނެވެ. ނަމަވެސް މުޅި ދިރިއުޅުން ވަކި މިސްރާބަކަށް އަމާޒުކޮށް އެކަމަށް ގަދައަޅައި މަސައްކަތްކުރުމުންނެވެ.

ރަމަޟާން ބުނެދެނީ ޙަޔާތުގެ ޟަރޫރަތްތަކުގެ ފަހަތުން ދުވާ ދުވުމުން ހަވާސާގައި، އިސްލާމްދީނުގެ ޝާމިލު ފަލްސަފާގެ މައްޗަށް ދިރިއުޅުން ބިނާކުރުމުގެ އަހަންމިއްޔަތެވެ. އަދި އިސްލާމްދީނުގެ ފަލްސަފާއަކީ ރައުސުލްމާލީ، މާއްދީ ލިބެރަލް ފަލްސަފާއަށް އޮތް ބަދީލެއް (އަލްޓާނޭޓިވް)އެއް ކަމެވެ. ރަމަޟާން އަންނަނީ ތަކުރާރުކޮށް އަހަރުމެން ޠަބީޢަތަށް ރުޖޫޢަކުރާށެވެ. ޠަބީޢަތަށް ރުޖޫޢަވެ މާތްﷲއަށް ކިޔަމަންވުމުން މެނުވީ އަހަރުމެންނަށް އިންސާނާގެ ރޫހު މުގުރައިލާ ފުނޑައިލާ ރައުސުލްމާލީ ނިޒާމުގެ ވަކިތަކުން މިންޖުނުވެވޭނެއެވެ.