ދެހާސް ހަތަރު ވަނަ އަހަރުގެ އިންޑިއާ ކަނޑުގެ ސުނާމީ ކާރިސާގެ ސަބަބުން ރާއްޖެ ވަނީ މީގެ ކުރިން ދުވަހަކުވެސް ނުފެންނަ ފަދަ ބޮޑު ކާރިސާއެއް ކުރިމަތިވެފައެވެ.

މީހުން ދިރިއުޅޭ ކޮންމެ ރަށެއް ވަށާލައި، 15،000 މީހުން ގެދޮރު ގެއްލި، ރާއްޖޭގެ ޖީޑީޕީގެ 62 އިންސައްތަ އަށް ގެއްލުން ލިބިފައިވެއެވެ. މި ބޮޑު ގެއްލުމާ ގުޅިގެން އދ.ގެ ޑިވެލޮޕްމަންޓް ޕްރޮގްރާމް (ޔޫއެންޑީޕީ) އިން ރާއްޖޭގެ އެކި ކަންކޮޅުތަކުގައި ރިކަވަރީ މަސައްކަތްތައް ކުރިއަށް ގެންދިއުމުގެ ސަބަބުން ގެއްލުން ލިބުނު ކަންތައްތަކުން އަރައިގަނެ އަލުން އާރާސްތުކުރުމުގެ އިތުރުން، މިހާރަށްވުރެ ހަރުދަނާ މުސްތަގުބަލެއްގެ ބިންގާ އެޅިގެންދިޔައެވެ.

ރިކަވަރީގެ މައިގަނޑު މަސައްކަތަކީ ބޯހިޔާވަހިކަން އަލުން އާރާސްތު ކުރުމެވެ. އަށްހާސް އަށް ސަތޭކަ އަށް ވުރެ ގިނަ ގެއަށް ގެއްލުން ވެފައިވާއިރު، ޔޫއެންޑީޕީން ވަނީ 45 ރަށަކަށް ސަމާލުކަން ދީ، 1300 އަށް ވުރެ ގިނަ ގެ ކާމިޔާބުކަމާއެކު މަރާމާތުކޮށް، 3،600 އަށް ވުރެ ގިނަ ގެ މަރާމާތުކޮށް، ހާލުގައި ޖެހުނު މީހުންގެ ތެރެއިން އެތައް ހާސް ބަޔަކަށް ބޯހިޔާވަހިކަމާއި ހަމަޖެހުން ހޯދައިދީފައެވެ. 

ޔޫ.އެން.ޑީ.ޕީ އިން މަސައްކަތްކުރީ ހަމައެކަނި ރީސްޓްރަކްޗަރ ކުރުމަކަށް ނޫނެވެ. އެ މީހުން އެ މަސައްކަތުގައި ލޯކަލް ކޮމިއުނިޓީތައް ބައިވެރިކޮށް، ރިކަވަރީގެ މިލްކުވެރިކަމާއި ޒިންމާ އެ މީހުންނަށް ދީފައިވެއެވެ. ވާރޭ ފެން ރައްކާކުރުމުގެ ނިޒާމާއި، ނަރުދަމާގެ ނިޒާމު އަޕްގްރޭޑްކުރުން ފަދަ އާ ކަންތައްތައްކޮށް، ދިރިއުޅުމުގެ ޙާލަތު ރަނގަޅުކޮށް، ދިރިއުޅުމުގެ ޙާލަތު އިތުރަށް ހަރުދަނާކުރިއެވެ. މީގެ އިތުރުން ޔޫ.އެން.ޑީ.ޕީ.އިން ވަނީ ނޭޝަނަލް ހައުސިންގ ޕޮލިސީ ފްރޭމް ވޯކެއް އެކުލަވާލައި، މުސްތަޤްބަލުގައި ބޯހިޔާވަހިކަން ތަރައްޤީކުރުމަށް މަގުފަހިކޮށްދީ، އެއީ ހަރުދަނާ އަދި ކާރިސާތަކުން ރައްކާތެރިވާ ފަދަ ތަނަކަށް ހެދުމަށް މަގުފަހިކޮށްދީފައެވެ. 

ސުނާމީގައި ޖިސްމާނީ ގޮތުން ލިބުނު ގެއްލުމަށްވުރެ ނަފްސާނީ ގޮތުން ލިބުނު ގެއްލުން މާބޮޑެވެ. އެކަމުގެ ސަބަބުން ޤައުމުގެ އިގްތިސާދު، ޙާއްސަކޮށް ފަތުރުވެރިކަމާއި މަސްވެރިކަމާއި ދަނޑުވެރިކަމުގެ މުހިންމު ސިނާއަތްތައް ވަނީ ފުނޑުފުނޑުވެފައެވެ. ޔޫ.އެން.ޑީ.ޕީ.އިން ވަނީ މި ދާއިރާތައް އަލުން ދިރުވައި އާލާކުރުމުގެ މަޤްޞަދުގައި ފުޅާ ދާއިރާއެއްގައި ރިކަވަރީ ސްޓްރެޓެޖީއެއް އެކުލަވާލާފައެވެ. މަސްވެރިކަމަށް ބޭނުންވާ ސާމާނާއި ދަނޑުވެރިކަމަށް ބޭނުންވާ ސާމާނު ހާލުގައި ޖެހިފައިވާ މުޖުތަމައުތަކަށް ބަހާލައި، ޢިލްމާއި ހުނަރު އިތުރުކުރުމަށް ދަނޑުވެރިންގެ ފީލްޑް ސްކޫލްތައް ވަނީ ޤާއިމުކޮށްފައެވެ. މަސް ޕްރޮސެސްކުރާ މަރުކަޒުތައް ބިނާކޮށް، މައިކްރޯކްރެޑިޓް ސްކީމްތައް ތަޢާރަފްކޮށް، ލޯކަލް ވިޔަފާރިތައް ބާރުވެރި ކުރުވި އިރު، މި ސްކީމްތައް ލިބޭ މީހުންގެ 33 ޕަސެންޓަކީ އަންހެނުންނެވެ. މި މަސައްކަތްތަކުގެ ސަބަބުން 1000 އަށްވުރެ ގިނަ މީހުންގެ ދިރިއުޅުން އާރާސްތުކޮށް ދެމެހެއްޓެނިވި އަދި ތަފާތު އިޤްތިޞާދެއް އުފެދިގެން ދިޔައެވެ.

ސަތޭކަ އަށް ވުރެ ގިނަ ބަނދަރާއި ޖެޓީ ހަލާކުވުމުން ދަތުރުފަތުރާއި ވިޔަފާރިއަށް ވެސް ބޮޑެތި ގެއްލުންތަކެއް ލިބުނެވެ. ޔޫ.އެން.ޑީ.ޕީ.ގެ ފަރާތުން 21 ރަށެއްގައި ޓެކްނިކަލް ސަރވޭތަކެއް ފަށައި، 6 ބަނދަރު އަލުން ޢިމާރާތްކޮށް، ކުރިއަށް އޮތް ތަނުގައި ދިމާވާ ކާރިސާތަކުން ސަލާމަތްވުމަށް ޓަކައި ރަނގަޅު ޑިޒައިންތަކެއް ހިމެނިއެވެ. 

މުސްތަގުބަލުގައި ދިމާވާ ގުދުރަތީ ކާރިސާތަކުގައި ރާއްޖެއަށް ކުރިމަތިވެދާނެ ނުރައްކާތައް ދެނެގަނެ، ރާއްޖޭގެ ކާރިސާތަކަށް ތައްޔާރުވުން އިތުރުކުރުމަށް ޔޫއެންޑީޕީން ވަނީ ގިނަ މަސައްކަތްތަކެއް ކޮށްފައެވެ. ޖިއޮގްރަފިކް އިންފޮމޭޝަން ސިސްޓަމް (ޖީއައިއެސް) ބޭސްޑް ޑިޒާސްޓާ ރިސްކް ޕްރޮފައިލް އެއް ތައާރަފްކޮށް، ނުރައްކާތައް ރަނގަޅަށް ދެނެގަނެ، ކުޑަކުރުމަށް މަގުފަހިކޮށްދިނެވެ. އާލީ ވޯނިން ސިސްޓަމްތައް ހޯދައި، ޑިޒާސްޓަރ ސިމިއުލޭޝަން އެކްސަސައިޒްތައް ކުރިއަށް ގެންގޮސް، މުސްތަގުބަލުގައި ދިމާވާ ހާދިސާތަކަށް މުޖުތަމައުތައް ތައްޔާރުވެފައިވާކަން ކަށަވަރުކުރެވުނެވެ.

އަދި ކުރިއަށް އޮތް ކާރިސާތަކަށް ތައްޔާރުވުމުގެ ގޮތުން، ޕާލަމެންޓުން މިހާރު ދިރާސާ ކުރަމުން އަންނަ ގައުމީ ކާރިސާތައް މެނޭޖްކުރުމުގެ އާ ސިޔާސަތެއް އެކުލަވާލުމުގައި ވެސް ޔޫއެންޑީޕީން ވަނީ މުހިންމު ދައުރެއް އަދާކޮށްފައެވެ.

ގާތްގަނޑަކަށް 500 މިލިއަން ޑޮލަރުގެ ބައިނަލްއަޤްވާމީ އެހީގެ އަދަދު މެނޭޖްކުރުމަކީ ވަރަށް މުހިންމު މަސައްކަތެކެވެ. ޔޫއެންޑީޕީން ވަނީ ޑިވެލޮޕްމަންޓް އެސިސްޓެންސް ޑޭޓާބޭސް (ޑީއޭޑީ) އުފެއްދުމަށް މަގުފަހިކޮށްދީފައެވެ. މިކަމުގެ ސަބަބުން ވަސީލަތްތައް ބެހުމުގައި ދެފުށް ފެންނަ އަދި އެފިޝަންސީ ކަށަވަރުވެ، ސަރުކާރާއި އެހީދޭ ފަރާތްތަކާއި ރިކަވަރީ އެޖެންސީތަކުގެ މެދުގައި ގުޅުން ބަދަހިވެގެން ދިޔައެވެ.

ބޮޑެތި ކުރިއެރުންތަކެއް ލިބުނު ނަމަވެސް ގޮންޖެހުންތައް އަދިވެސް އެބަހުއްޓެވެ. އަދިވެސް 10،000 އަށް ވުރެ ގިނަ މީހުން ގެދޮރު ގެއްލިފައިވާއިރު، ބޯހިޔާވަހިކަމާއި ބަނދަރާއި ފެނާއި ނަރުދަމާ ފަދަ ދާއިރާތަކުގައި ފައިސާގެ ފަރަގުތައް ދަނީ އިތުރުވަމުންނެވެ. ލޮޖިސްޓިކް ދަތިތަކުގެ ސަބަބުން އާރާސްތުކުރުމުގެ ދުވެއްޔަށް ހުރަސް އެޅެއެވެ.

ޔޫ.އެން.ޑީ.ޕީ.ގެ މަސައްކަތުން މުޅި ދުނިޔެއަށް ދައްކައިދިނީ ރިކަވަރީ ޙާޞިލުކުރެވޭނީ ހަމައެކަނި އަލުން ބިނާކޮށްގެން ނޫން ކަމަށާއި، މިއަށްވުރެ ރަނގަޅަށް ބިނާކޮށްގެން ކަމަށެވެ. މުޖުތަމައުގެ ބައިވެރިވުމާއި ދެމެހެއްޓެނިވި އުސޫލުތަކާއި ހަރުދަނާ މެނޭޖްމަންޓްތައް އެއްކޮށް، ޔޫއެންޑީޕީގެ މި ހަރަކާތްތަކުގެ ސަބަބުން ރާއްޖެއަށް ކާރިސާތަކުން އަރައިގަތުމުގެ އިތުރުން، މުސްތަގުބަލުގައި ދިމާވާ ގޮންޖެހުންތަކަށް އިތުރަށް ތައްޔާރުވުމަށް މަގުފަހިވެގެން ދާނެއެވެ.