އުފާވެރި ހަނދާންތަކާއި ގުޅިފައިވިއަސް ރާއްޖޭގެ ޤައުމީ އެއާލައިންގެ ތާރީޚު އެހާ ފޮންޏެއް ނޫނެވެ. މީގެ 25 އަހަރު ކުރިން މިހާރުގެ ޤައުމީ އެއާލައިން އައިލެންޑް އޭވިއޭޝަން ސާވިސް (އައިއޭއެސް) ވުޖޫދަށް އައީ ދިވެހިންގެ ފަޚުރަކަށްވި އެއާމޯލްޑިވްސް ބަނގުރޫޓުވުމާ ގުޅިގެންނެވެ.

ދެހާސްވަނަ އަހަރު ޑޯނިޔާ-228 އަދި ޑޭޝް-8 މަރުކާގެ ބޯޓަކުން ފެށި އައިއޭއެސްގެ ވައިގެ ދަތުރުފަތުރު "މޯލްޑިވިއަން" ގެ ނަމަށް ބްރޭންޑް ކުރެވުނީ، ދިވެހިންގެ ފަޚުރަކަށް ޤައުމީ އެއާލައިން ހެދުމަށެވެ.  

މޯލްޑިވިއަންގެ ފުރަތަމަ ވައިޑް-ބޮޑީ އެއާކްރާފްޓް އޭ 330 -200 ގެ ބޯޓު އިފްތިތާޙު ކުރެއްވުމުގެ ތާރީޚީ ހަފުލާ އިއްޔެ ވަނީ ބާއްވަވާފައެވެ. ވެލާނާ އިންޓަނެޝަނަލް އެއާޕޯޓުގައި ބޭއްވި ރަސްމިއްޔާތުގައި ދަތުރުފަތުރާއި މަދަނީ އުދުހުންތަކާ ބެހޭ ވަޒީރު މުޙައްމަދު އަމީން ވަނީ "މޯލްޑިވިއަން"ގެ ދިރުމާއި މަރާ ގުޅިފައިވާ ހަޤީޤަތްތަކެއް ހިއްސާކުރައްވާފައެވެ.

އަމީން ވިދާޅުވި ގޮތުގައި 2،000 ވަނަ އަހަރުން ފެށިގެން 2018 ވަނަ އަހަރުގެ ނިޔަލަށް، މޯލްޑިވިއަން ކަޑަތުކުރީ އަމާން ދަތުރެކެވެ. ސަރުކާރުގެ 100 އިންސައްތަ ހިއްސާވެގެން 4 މިލިއަން ރުފިޔާގެ ޕެއިޑްއަޕް ކެޕިޓަލްއަކުން ކުޑަ ދެ ބޯޓުގައި ފެށި ދަތުރުން އެކަށީގެންވާ ކާމިޔާބީތަކެއް ހޯދަމުން އައިކަން އަމީން ފާހަގަކުރެއްވިއެވެ.

އަމީން ވިދާޅުވި ގޮތުގައި 2018 ވަނަ އަހަރު ނިމުނުއިރު، އައިއޭއެސްގެ އެސެޓް ވެލިޔު ވަނީ 2.5 ބިލިއަން ރުފިޔާއަށް އިތުރުވެފައެވެ. އަދި އެ އަހަރު ގާތްގަނޑަކަށް ދެ ބިލިއަން ރުފިޔާގެ އާމްދަނީއެއް ލިބުނުއިރު 89 މިލިއަން ރުފިޔާގެ ސާފު ފައިދާވެފައިވާ ކަމަށް އޭނާ ވިދާޅުވިއެވެ.

"2018 ވަނަ އަހަރު ނިމުމާއި ހަމައަށް ކުންފުނި ކުރިއަރާފައިވަނީ ރަނގަޅު މިސްރާބެއްގަ ކަމުގައި އަޅުގަނޑު ދަންނަވަން. ނަމަވެސް ހަޤީޤަތަކީ 2023 ނިމުނުއިރު ކުންފުނި އޮތީ ދެ ބިލިއަނަށްވުރެ ބޮޑު ދަރަނީގައި. މިއީ ހަޤީޤަތް،" އަމީން ވިދާޅުވިއެވެ.

މިނިސްޓަރު އަމީން ވިދާޅުވީ 2012 ވަނަ އަހަރު ފެށި މާލެ، ޗެންނާއީ ޑާކާ ސެކްޓާ އޮތީ ހުއްޓާލައިފައެވެ. އަދި 2013 ވަނަ އަހަރު ފެށި ޗައިނާ ދަތުރުތައް ވެސް އޮތީ ހުއްޓިފައެވެ. މޯލްޑިވިއަންގައި އޮތް އެންމެ ރަނގަޅު ބޯޓު އޭ -321 ގެ އެއާބަސް އޮތީ ބީއްސާލައިފައެވެ. މީގެ އިތުރުން އާ ސްޕެއާ ނުހޯދާ އެހެން ބޯޓު ފަހަރުން ސްޕެއާ ނަގަމުންގޮސް ޑޭޝް-8 ގެ 4 ބޯޓު އޮތީ ފައްތާލައިފައެވެ.

"ބެލުމެއް ނެތި ގާތްގުޅުން ހުރި ފަރާތްތަކަށް ކްރެޑިޓް ދިނުމާއި މިލިއަން މިލިއަނުން އުސޫލެއް ނެތި ކުންފުނިން ދޫކޮށްފައިހުރި ކްރެޑިޓްތައް ހޯދޭތޯ މިހާރު މަސައްކަތް ކުރަމުން މިދަނީ،" އަމީން ވިދާޅުވިއެވެ.

އަމީން ވިދާޅުވީ ބަނގުރޫޓު ނުވި ނަމަވެސް ޑރ. މުޙައްމަދު މުޢިއްޒު ވެރިކަމާ ހަވާލުވެވަޑައިގަތްއިރު، މޯލްޑިވިއަން އޮތީ ވަރަ ބިނދިފައެވެ.

"ކުންފުނީގެ އޮފަރޭޝަން ޑައިވާސިފައި ކުރުމަށްޓަކައި ސަރުކާރުން މިހާރު އަޅުއްވަމުން ގެންދަވާ ފިޔަވަޅުތަކާއި ހިންގުމުގެ ނިޒާމަށް ގެނެވިފައިވާ ބަދަލުތަކާއެކު ނަތީޖާ ރަނގަޅު ކުރެވި ކުންފުނި ރިކަވާ ކުރެވޭނެ،" އަމީން ޔަގީންކަން ދެއްވިއެވެ.

މޯލްޑިވިއަންގައި ޕައިލެޓެއްގެ ގޮތުން ކުރިން މަސައްކަތް ކުރެއްވި ކެޕްޓަން އަމީން ވިދާޅުވީ އެއާލައިނެއް ހިންގުމަކީ ރިސްކު ބޮޑު ޚަރަދު ވެސް ބޮޑުކަމެއް ކަމަށެވެ. ނަމަވެސް ހަރުދަނާކޮށް ކުރިއަށް ގެންދެވިއްޖެ ނަމަ އެއާލައިންގެ ފައިދާ މުޅި އިގްތިސާދަށް ކުރާނެ ކަމަށް އޭނާ ވިދާޅުވިއެވެ.

"ޓޫރިޒަމް އިންޑަސްޓްރީ އިތުރަށް ތަރައްޤީކުރުމަށް ބޭނުންވާނަމަ، އޭވިއޭޝަން ސެކްޓާ ތަރައްޤީނުކޮށް އެކަން ކުރުމަކީ ވަރަށް ދަތިކަމެއް. އޭ-330 ގެ ދަތުރުތައް ފެށުމާ އެކު މޯލްޑިވިއަންގެ ބައިނަލްއަޤުވާމީ މަންޒިލުތައް އިތުރުވެ ރާއްޖެއަށް އަންނަ ޓޫރިސްޓުންގެ ޢަދަދު ވެސް އިތުރުވެގެންދާނެ. ރިސޯޓް އޮކިޔުޕަންސީ އާއި ޓްރާންސްފާގެ އަދަދު އިތުރުވެ ސީޕްލޭން އާއި ވީލްބޭސް އޮފަރޭޝަންތަކުގެ އަދަދު އިތުރުވެގެންދާނެ،" އަމީން ވިދާޅުވިއެވެ.

މޯލްޑިވިއަނުން އެއާ އެމްބިއުލަންސްގެ ޚިދުމަތް ފެށުމުން ފާޑުކިޔުންތައް އަމާޒުވިއެވެ. މޯލްޑިވިއަން އަކީ އަބަދުވެސް ފާޑުކިޔުމަށް މަރުހަބާކިޔާ، ރައްޔިތުންގެ އިހްސާސްތައް ދަންނަ އެއާލައިނެކެވެ. އަމީން ވިދާޅުވީ 1 މާޗް 2024 ގައި ފެއްޓެވި މޯލްޑިވިއަން އެއާ އެމްބިއުލަންސްގެ ޚިދުމަތަކީ ޚަރަދު ބޮޑު ޚިދުމަތެއް ނަމަވެސް، އެ ޚިދުމަތުގެ ސަބަބުން އެތައް ބައެއްގެ ފުރާނަ ސަލާމްކުރެވިފައިވާ ކަމަށެވެ.

"އުސޫލުތައް ބަދަލުކޮށް މޯލްޑިވިއަންގެ ޝެޑިއުލްއިން އެންމެ އިސްކަމެއް ދޭންޖެހޭ އޮޕްރޭޝަނަކީ އެމަޖެންސީ ހާލަތްތަކުގައި ބަލިމީހުން ގެނައުމުގެ ޒިންމާ ކަމުގައި މިނިމިދިޔަ 2024 ވަނަ އަހަރު ޖެނުއަރީ 10 ވަނަ ދުވަހު ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ ޑރ. މުޙައްމަދު މުޢިއްޒު ވަނީ ނިންމަވާފައި. އެ ދުވަހުން ފެށިފެން ބަލި މީހަކު ޓްރާންސްފާކުރަން ޖެހިއްޖެ ހާލަތެއްގައި މޯލްޑިވިއަންގެ ޝެޑިއުލުން އެންމެ އިސްކަމެއް ދޭގޮތަށް މޯލްޑިވިއަންގެ އޮޕަރޭޝަން ޕްރޮސީޖާ ރަޢީސްގެ އެންގެވުމަށް ބަދަލުކުރެވި އަމަލުކުރަން ވަނީ ފަށާފައި،" އަމީން ވިދާޅުވިއެވެ.

މޯލްޑިވިއަންގެ އެއާއެމްބިއުލަންސްގައި 550 ފްލައިޓް ދަތުރުކޮށްފައިވާއިރު، 1،800 ބިލި މީހުންނާއި އެހީތެރިން މިހާތަނަށް އުފުލާފައިވެއެވެ.

އައިއޭއެސްގެ މެނޭޖިން ޑިރެކްޓަރު އިބްރާހިމް އިޔާސް ވިދާޅުވީ ކުންފުނި ކޮޅަށް ޖެހުމަށް ޕްލޭނެއް އެކުލަވާލައި ސަރުކާރުން ދޭ އެއްބާރުލެއްވުމާ އެކު، މޯލްޑިވިއަނުން އާ އުސްމިނަކަށް ދަތުރުކުރާނެ ކަމަށެވެ.

"މި ވަގުތު ކުންފުނީގެ ފްލީޓުގައި 24 މަތިންދާބޯޓު ދަނީ ބޭނުންކުރެވެމުން، މި އެއާލައިނުން 29 މަންޒިލަކަށް އަހަރަކު 50،000 އަށްވުރެ ގިނަ ފްލައިޓް މިދަނީ އޮޕަރޭޓް ކުރަމުން. އަދި އަހަރެއްގެ ތެރޭގައި އެއް މިލިއަންވުރެ ގިނަ ފަސިންޖަރުން އުފުލާކަން އަޅުގަނޑު ފާހަގަކުރަން،" އިޔާސް ވިދާޅުވިއެވެ.

މީގެ 17 އަހަރު ކުރިން މޯލްޑިވިއަންގެ ދަތުރުތައް އިންޑިޔާއަށް ފުރަތަމަ ފެށިއިރު، ބޭނުންކުރީ 36 މީހުންގެ ޖާގައިގެ ބުރަފަތިލީ ބޯޓެކެވެ. ބައެއް މީހުން އެ ދަތުރުތައް ސިފަކުރީ ބޮއްކުރައެއްގައި ކަނބާފައި ކުރަންޖެހުނު ތަޖުރިބާއަކަށެވެ. ރައީސް ޑރ. މުޙައްމަދު މުޢިއްޒުގެ ޒައާމަތުގެ ދަށުން، އިއްޔެ ވެލާނާ އެއާޕޯޓަށް ޖެއްސީ، ދުނިޔޭގެ އޭވިއޭޝަން އިންޑަސްޓްރީގައި މަޤުބޫލުކަން ހޯދާފައިވާ ފަހުގެ ޒަމާނީ އެއާބަސް އޭ 330-200 ގެ ވައިޑް ބޮޑީ ޖެޓް ބޯޓެކެވެ.